one book

 

Жаналықтар

          Бейбіт көк аспан үшін, бақытты және тыныш балалық шақ үшін біз 1941-1945 жылдары өз Отанын қорғап, өмірін қиған адамдарға, шинельде Жеңісті кездестіргендерге қарыздармыз. Біздің аталарымыздың ерліктері болашақ ұрпақты еске қалып, құрметтелуі үшін жасалатын іс-әрекеттер біздің қолымызда.

Ұлы Отан соғысындағы Жеңістің 77-жылдығын мерекелеу аясында Железин аудандық кітапханасы "Соғыссыз әлем қандай керемет!» атты оқырмандар Байқауын өткізді. Мақсаты - Отанымыздың батырлық тарихы мен әскери даңқын көркемдік құралдармен насихаттау, оның қорғаушыларын еске алуға тәрбиелеу, көркем оқу өнерін насихаттау, балалар мен жасөспірімдерде мәнерлеп оқу дағдылары мен көркемдік қабілеттерін қалыптастыру.

Қазылар алқасының міндеті оңай болған жоқ: көптеген талантты және мықты оқырмандардың ішінен ең жақсысын таңдау. Байқауға қатысушылар мен олардың жетекшілері шығармаларды таңдауға өте байсалды қарады. Қазылар алқасы бағалау кезінде оқудың мәнерлілігін, орындаушылық шеберлікті, сахналық мәдениетті және шығарманы оқуға шығармашылық көзқарасты ескерді. Өлең оқу көптеген адамдар үшін өте қызықты іс, өйткені олар үлкен және түрлі-түсті әлемді ашады. Құрамында аудандық білім бөлімінің әдіскері Галина Алексеевна Машкова, Железин ауданы ОКЖ директоры Алтын Танжарыққызы Каримова, Қ.Әлсейітов ат. аудандық мәдениет үйінің концертмейстері Иса Қалымұлы Танибергенов, ішкі саясат бөлімінің маманы Аманжол Сейітұлы Чужаев қатысты.

Ұлы Отан соғысы-ерліктің, батырлықтың, рух күші мен жанқиярлықтың, халқымыздың бірлігі мен тұтастығының айқын дәлелі. Бұл миллиондаған адамдардың тағдырында із қалдырып, әр үйге, әр отбасына енген ең қанды соғыс.

Железиндіктер   Отан қорғаушылардың ерлігі туралы, тыл еңбеккерлерінің еңбегі туралы есте сақтайды. Бұл естелік соғыс батырларының есімдері бар көше атауларында, ескерткіштер мен мұражай экспозицияларында, кітаптар мен фильмдерде сақталған. Соғыс куәгерлері мен қатысушыларын еске алу үшін Железин ауданының Орталықтандырылған кітапхана жүйесінің әрбір кітапханасында еске алу сағаттары, Тарихи шолулар, кездесулер, "дауыстап оқу", әдеби-музыкалық концерттер, кітап көрмелері, онлайн-форматтар және т.б. өткізіледі. Олардың әрқайсысының артында адам, патриот, отан қорғаушы тағдыры тұр.

Железин ОАК балалар әдебиеті бөлімінің қызметкерлері "Самара облыстық балалар кітапханасы" ГБУК бастамашылық еткен "Балаларға соғыс туралы оқимыз" XIII халықаралық акциясына қосылды және "Соғыста күйген балалық шақ" атты дауыстап оқуды өткізді. Дауыстап оқу үшін Л. Кассилдің "У доски " әңгімесі таңдалды.

Іс-шара барысында балалар әңгімені мұқият тыңдап, оны талқылауға белсенді қатысты. Қатысушылардың әрқайсысы оқиғалар мен кітаптың басты кейіпкерлеріне деген көзқарасын білдіруге тырысты.

  

Железин ауданының шығыс шетінде 1905 жылы құрылған, алғашқы қоныстанушы Михаил Голубтың есімімен аталатын ірі Михайловка ауылы орналасқан. Ауылда 13 аула болды. Үйлер тығыз орманның арасында шашыраңқы орналасып, ал айналасында қауырсын дала шексіз және кейде қайың шоқтары болды.

Алғашқы тұрғындар ағайынды Ивановтар, Сумина, Приваленко, Дедков, Абрамов, Сидоров, Молчанов, Романов, Побегай болды.

Өмір қиын болды. Дүкендер жоқ, керосин үшін Теренгүл ауылына 30 шақырымға, азық–түлік және мануфактура үшін Купино ауылына 100 шақырымға шығатын. 1907 жылы ауыл Ресейдің орталық облыстарынан қоныс аударушылармен қоныстана бастады. Үкімет қоныс иелеріне бір отбасына 160 рубль бөлді. Бұл 10-14 адамнан тұратын отбасы үшін өте аз болды.

Халықтың негізгі кәсібі егіншілік және мал шаруашылығы болды. Көліктің негізгі түрі жылқы болып, жерді бұқалармен өңдеді.

Мектеп Пушкин көшесінің шетіндегі шағын үйге орналастырылды. Мұғалім 3-сыныптық біліммен қызмет атқарды. 1909 жылы жаңа мектеп салына бастады. Құрылыстың бастамашылары шаруалар Белов пен Лемешко еді. Мектеп салу үшін немістерді жалдауға тура келді. Жаңа мектептегі алғашқы мұғалім Владимир Михайлович Радин болды.

Ауылда аурухана болған жоқ, бәрі Герольд Бельгердің "Дом скитальца" романындағыдай еді: келген фельдшер Георгий Алексеевич Шаторин науқастарды емдеді. Ол оларды өз пәтерінде қабылдады. Жас студент-фельдшер Петропавловка, Захаровка, Федоровка, Песчаное ауылдарының тұрғындарына медициналық көмек көрсетті. Ауылдарға барып, медициналық көмек көрсетіп, халықпен әңгімелесулер өткізді. Ол елді халық басқаратын уақыт келеді, барлық жерлер, зауыттар мен зауыттар халыққа тиесілі болады және барлық адамдар тең болады деп айтты…

Ауыл кішкентай, халқы қараңғы, сауатсыз болды. Бос уақытты намазда өткізді Ауылда шіркеу болған жоқ, ғибадат үйі кітап дүкенінің жанында (Ленин көшесінде) еді ( Әңгіме ауыл тұрғыны Ивановтың сөзінен жазылған).

     Ұлы Отан соғысы - ауыр сынақ кезеңі. Соғыс кітапхана ісінің тарихына өз түзетулерін енгізді. Соғыс уақытының ауыр жағдайларында мыңдаған кітапханашылар ерліктің үлгісін көрсетті, өз еңбектерін Жеңістің ортақ ісіне салды.

     Ұлы Отан соғысы кезінде кітапханалардың ерекше функциялары - майдан мен тылдың байланысын нығайту, халықты ақпараттандыру және ынталандыру, соғысқа қарамастан мәдениет пен бейбітшілікті сақтау. Ауылдарда тек стационарлық кітапханалар ғана жұмыс істемеді - шалғай аудандарға жылжымалы кітапханалар үнемі келіп тұрды, шағын оқу үйлері де өз үлестерін қосты.

     Кітапхана қызметкерлері таңертеңнен кешке дейін жұмыс істеді. Күн кеңестік ақпараттық бюроның таңертеңгі есебін тыңдаудан, ақпаратты қолмен қайта жазудан және қоғамдық орындарда іліп қоюдан басталды. Содан кейін оқылған кітаптарды алып, жаңа кітаптар беру, дәрістер ұйымдастыру және кейде өздері өткізу, қабырға газеттерін салу, соғыс парақтарын шығару, өндірістегі жұмысшылардың алдында сөйлеу, оқушылармен сыныптан тыс оқу бойынша сабақ өткізу қажет болды - кітапханашылар жұмыста барлық күш-жігерін және уақытын өз ісіне бере отырып, асыра сілтеусіз өмір сүрді.

   Соғыс жылдарындағы кітапханалардың қызметі – бұл үлкен істер, оқиғалар, атаулар. Соғыс кезінде кітапхана жүйесі үлкен шығынға ұшырады-43 мың кітапхана мен 100 миллионнан астам кітап жойылды. Бірақ, барлық қиындықтарға қарамастан, кітапханашылар жанқиярлық жұмысын тоқтатқан жоқ. Көптеген кітапханалар қирандылар арасында қалып, оттан, судан және ауа-райынан қаза тапты. Кітапханашылар осы кітап байлығын жинап, құтқарды. Әскери уақыттың кітапханашылары кім болды? Газеттер оларды "мәдени майданның жауынгерлері" деп атады. Олар ұрыс арасындағы үзілістерде майданда дивизия, полк және тіпті ауыз кітапханаларын құрды. Олар вещмешком артында пробирался шалғайдағы учаскелері майдан кітаптармен, заказанными жауынгерлері, және әрқашан таппады олардың тірі. Ия, және кітапшының өзі жарақат алуы немесе өлуі мүмкін. "Комсомольская правда" 1943 жылы желтоқсанда Шығыс Украинаны оккупациядан азат ету күндері: "Краматорлық қалалық кітапхананың меңгерушісі жолдас Фесенко қаладан кетер алдында ең құнды 150 басылымды жасырды. Харьков университетінің қызметкері А.Борщ итальяндық сәулетшілердің ежелгі альбомдарын (мұндай үлгілер тек Луврда болған), Коперник пен Ломоносовтың алғашқы басылымдарын темір қорапта көміп тастады". КСРО-ның оккупацияланған аумағында 100 миллионнан астам басылым жойылды. Тек Киевте 4 миллионға дейін кітап өртенді. Кеңес әдебиеті әсіресе фашистерді қорқытты.

   Ұлы Отан соғысы жылдарындағы  Ленинград блокадасы тек қала ғана емес, бүкіл ел тарихындағы ең қайғылы және қаһарман кезеңдердің біріне айналды. Отанды қорғаған батылдығы мен блокадалық Ленинград қорғаушылары көрсеткен орасан зор ерлігі үшін қалаға ең жоғары дәреже - Қаһарман қала атағы берілді.

 Жауға берілмеген Ленинград нағыз аңызға айналды, ал оның тұрғындарының жеңіске деген беріктік пен сенімнің ұлылығы - адамдық абыройдың шыңы болды.

Уақыт  ұзарған сайын, сол оқиғаның мәні әлсірей бастайды.   Қазіргі ұрпақ блокадалық  Ленинградтың  кезінде болған барлық қасіреттер мен қайғылы оқиғалардың  көлемін ешқашан шынымен бағаламайтыны анық. Сол кездегі бомбалау мен снарядтардан гөрі қорқыныштысы - мыңдаған адамдарды қырып тастаған аштық.

Ленинград блокадасында болған және аман қалғандардың естеліктерінен: осы екі жарым жыл бір шексіз қараңғы түнге айналды, жалғыз ой – тамақ ішу болды! Нан басты құндылыққа айналды. Біз бірнеше сағат бойы бір тілім нанға кезекте тұрдық. Бұл аштық бүгінде ХХ ғасырдағы ең ауыр гуманитарлық апаттардың бірі болып саналады. Миллионның төрттен үш бөлігі аштық пен суықтан өлімге ұшырады.

 Бүгінде Ленинградта блокададан  зардап шеккен 69 мың адам тұрады.  Сол кезде көбісі блокадалық қалада қалды, қалғандары елдің әртүрлі аймақтарына көшірілді. Олардың көпшілігі  «За оборону Ленинграда»  және «Жителю блокадного Ленинграда»  медальдарымен марапатталды.

 Павлодар облысы, Железин ауданы, Лесное ауылында Белокурова Евгения Ивановна тұрады, ол блокададан аман қалды, бірақ  әлі күнге дейін сол күндерді еске түсіргенде көкірегі қарс айырылып - көзі жасқа толады.

 

    Ұлы Отан соғысы майданында 27 миллионнан астам кеңес адамы қаза тапты. Бес жылға созылған қатал соғыста ерлік көрсеткен батырлар арқасында айқын жеңіске жеттік. Кеңес Одағы бойынша Кеңес Одағының Батыры жоғары атағына 12 мыңнан астам сарбаз, командирлер, қолбасшылар, партизандар, қарапайым кеңес адамдары ие болды. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ерліктері үшін 500-ге жуық қазақстандық Кеңес Одағының Батыры атағын алды. Олардың 103-і-этникалық қазақтар. Кеңес Одағының екі мәрте Батырлары – ұшқыш Талғат Бигелдинов, Леонид Беда, Иван Павлов және Сергей Луганский. Қазақ қыздарының арасында Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметова мен Әлия Молдағұловаға берілді. Кеңес Одағының Батырлары және жерлестеріміз жоғары атаққа ие болды. Бабин Иван Васильевич, Ледовской Иван Григорьевич, Квитков Александр Спиридонович.

 

"Михайловкая модельная сельская библиотека"

Павлодарская область, Железинский район

с. Михайловка

e-mail:

Телефон:8(71831)42003